Begin 2019 lanceerde de Vlaamse overheid een project rond innovatieve arbeidsorganisatie in de woonzorgsector. Het doel van dit project? Meer woonzorgcentra met de principes van innovatieve arbeidsorganisatie aan de slag laten gaan. Op die manier verbeteren we zowel de woon-, leef- en zorgkwaliteit van de bewoners als de jobkwaliteit van de medewerkers in deze woonzorgcentra. Of dat is alleszins de ambitie. Vanuit Workitects coördineren we het project en voeren we een aantal onderzoeksopdrachten uit. Ondertussen brachten we de huidige werksituatie binnen Vlaamse woonzorgcentra in kaart. En daar vallen nu al enkele lessen uit te trekken.
Profiel van een woonzorgcentrum
Woonzorgcentra in Vlaanderen
Onze woonzorgcentra zijn vaak ‘functioneel georganiseerd’. Dat wil zeggen dat de directie medewerkers groepeert volgens hun functie in specifieke afdelingen en diensten. Voorbeelden zijn: kinesisten, ergotherapeuten, animatoren, zorgkundigen, poetsmedewerkers, keukenpersoneel enzovoort.
Medewerkers kan je dus grofweg opdelen in twee groepen: diegenen die het werk uitvoeren (zorg- en ondersteunende functies) en diegenen die het denkwerk verrichten, coördineren en aansturen (staf en leidinggevende functies). Al deze functionele groepen hebben specifieke jobkenmerken en dit op individueel niveau, teamniveau en op het niveau van de afhankelijkheid van een leidinggevende.
Tegelijkertijd zien we in diezelfde Vlaamse woonzorgcentra meestal dezelfde trend: in vergelijking met vroeger is de gemiddelde verblijfsduur van bewoners korter terwijl de zorgnood van deze bewoners groter en complexer is. Daarop anticiperen vraagt om een andere aanpak en een andere interne organisatie.
Woonzorgcentra uit ons onderzoeksproject
We houden van cijfers. We geven er enkele mee om een goed beeld te schetsen van de woonzorgcentra die deelnemen aan ons project. In totaal gaat het om 20 organisaties, verspreid over de 4 Vlaamse provincies. Deze woonzorgcentra zijn een uiteenlopende mix van commerciële (1), publieke (7) en private (12) organisaties. Gemiddeld werken er 110 medewerkers, goed voor 81 voltijdsequivalenten (VTE's). De kleinste organisatie telt 52 en de grootste 192 werknemers. Gemiddeld heeft het woonzorgcentrum uit ons project plaats voor zo'n 125 bedden.
Momenteel doorlopen onze deelnemende woonzorgcentra een verandertraject waarbij hun organisatie evolueert naar een nieuwe, innovatieve en werkbare structuur. Zo stellen zij bijvoorbeeld kleinere bewonersgroepen samen waar medewerkers in een multidisciplinair team verantwoordelijk voor zijn.
Bij deze 20 woonzorgcentra gingen wij de werkbaarheid na op 3 niveaus: individueel niveau, teamniveau en de samenwerking met de leidinggevenden. We nodigden elke medewerker uit om deel te nemen aan een ‘werkbaarheidsbevraging’. Uiteindelijk ontvingen we meer dan 1.500 ingevulde vragenlijsten waaruit we nu al enkele conclusies trekken.
Organisatiestructuur bepaalt welzijn op het werk
Om de werkbaarheid te meten, zetten we ‘Werkmeter’ in. Ons meetinstrument dat het welzijn op het werk analyseert. ‘Werkmeter’ onderscheidt zich van talloze andere engagement surveys omdat het de invloed van de organisatiestructuur op de werkbaarheid aantoont. Werkmeter geeft een betrouwbaar zicht op de arbeidsorganisatie en de jobinhoud van medewerkers. Beide bepalen de manier waarop mensen hun werk beleven en hoe werkbaar het werk is.
Specifiek ligt de focus op de ‘cognitieve werkbelasting’. Daarbij zien we 3 verschillende soorten taken: kennisontwikkeling, informatievergaring en planning van het werk. Met de werkbaarheidsbevraging kijken we telkens wat de ‘last’ van de taak is (de ‘taakeis’) en hoeveel controle de medewerker over de taak heeft (‘autonomie’). Verder brengen we ook in kaart hoe afhankelijk een medewerker van anderen is om (noodzakelijke) kennis te vergaren, informatie te verkrijgen of voor de planning van zijn werk. Deze ‘interafhankelijkheden’ bestaan tussen medewerkers onderling en tussen een medewerkers en zijn leidinggevende.
Interessante materie waar je de details over naleest in ons rapport. Je vraagt dat eenvoudig aan door het formulier hieronder in te vullen.
Foto's in dit artikel dankzij Zorgnetwerk Trento.
Ontvang de learnings uit het werkbaarheidsonderzoek bij Vlaamse woonzorgcentra
We formuleren een antwoord op de vraag hoe een woonzorgcentrum een aangename en werkbare omgeving creëert voor zijn medewerkers. Daarvoor trekken we ook 3 lessen uit de werkbaarheidsbevraging (Werkmeter) die we bij meer dan 1.500 personeelsleden uit woonzorgcentra voerden.
-
-
-
-
-
- ©Workitects
