Digitalisering en arbeidsorganisatie
Context
Productiebedrijven in Vlaanderen worden zonder uitzondering geconfronteerd met de nood aan digitalisering om competitief te kunnen blijven op lokaal en internationaal niveau. De industrie 4.0 proeftuinen dragen via hun specifieke werking bij aan het faciliteren en versnellen van deze transformatie door innovatieve technologieën dichter bij de bedrijven te brengen. De digitale transformatie is echter niet louter een technologisch investeringstraject, maar gaat hand in hand met een skills revolutie: organisaties transformeren door technologie en de vaardigheden die nodig zijn veranderen snel. Er is ook een ingrijpende impact van digitalisering op de werkvloer, waarbij vele bestaande verhoudingen en manieren van (samen)werken in een bedrijf wijzigen. Met name de relatie tussen operatoren en hun huidige leidinggevenden wordt anders, maar ook de functie en rol van stafmedewerkers en ondersteunende afdelingen (planning, onderhoud, kwaliteit, HR, ...) kunnen aanzienlijk wijzigen. Dit is zeker het geval als de autonomie van de processen tot op het niveau van de machines zelf wordt gelegd.
Doel
Met het WIDE-project (Workplace Innovation in a Digital Environment) speelden we, met steun vanuit het Europees Sociaal Fonds (ESF), in op de noodzaak naar begeleiding en ondersteuning met betrekking tot de impact die deze digitale transformatie heeft op de bedrijfscultuur en hoe het werk georganiseerd wordt. Bedrijven moeten efficiënter en flexibeler kunnen produceren om te kunnen inspelen op de veranderende vraag van de markt. Dit houdt onder meer ook in dat er wordt afgestapt van de klassieke "hokjesorganisatie", waar iedere operator een afgelijnde taak heeft in een specifieke werkpost. Aansluitend is er de evolutie naar meer autonomie van teams, waarbij leidinggevenden niet langer taakgericht aansturen maar teams meer regelmogelijkheden geven om naar eigen inzicht de organisatie en planning van het werk in te vullen. Dit vraagt niet alleen een technische bekwaamheid om aan de bijkomende verwachtingen te voldoen, maar evengoed de competentie om met toenemende verantwoordelijkheden om te gaan en er rekenschap over te kunnen afleggen.
Aanpak
Om dit te kunnen realiseren moet er ingezet worden op betrokken werknemers die eigenaarschap en verantwoordelijkheid kunnen en willen nemen en daarbij ook een zeker mate van autonomie verwerven. Innovatieve arbeidsorganisatie kan een belangrijke rol spelen bij het realiseren van deze omwenteling in bedrijfscultuur. Vanuit de opgebouwde expertise in de voedingsindustrie (WIFI 2020, Operator 4.0), werd een begeleidingstraject uitgewerkt. Dit traject, bestaande uit collectieve en individuele sessies, werd gevalideerd bij 6 industriële KMO's uit de voedings-, textiel-, en houtsector. De inzichten werden vervolgens door de projectpartners breed uitgerold en gevaloriseerd.
Slotevent: samen digitaal
25 oktober 2023
Tijdens het event gaven we de deelnemers mee waar je op kan letten om de impact van (digitale) technologie op de werkbaarheid van jobs en de samenwerking tussen mensen te evalueren. Drie bedrijven uit de textiel-, hout- en voedingssector getuigden bovendien hoe zij hun medewerkers meenamen en -nemen in hun digitaliseringsverhaal.
